Πυροτεχνήματα για τον Μακένζι

Αν ο Μακένζι ήταν σύγχρονός μας, αν δηλαδή ζούσε ανάμεσά μας και ήταν υπαρκτό πρόσωπο, τότε σήμερα θα έπρεπε να του ευχηθούμε "Χρόνια Πολλά". 8 Οκτώβρη – τα γενέθλια του Μακένζι! Θα έκλεινε τα 57 του. Μιλάω υποθετικά. Δεν ξέρω αν υπάρχει Μακένζι και ούτε αν κάποιος από όλους αυτούς τους Μακένζι που ζουν στις μέρες μας κλείνει σήμερα τα 57 και ούτε αν κάποιος από τους Μακένζι που ζουν και έχουν γενέθλια έχει γεννηθεί στην Μομπάσα και κατέληξε στον Καταυλισμό. Θα μπορούσε όμως, έτσι δεν είναι; Αποτελεί κι αυτό μια πιθανότητα.

Οι πιθανότητες: Αυτές που τόσο γοήτευσαν τον Μακένζι. Αυτές που πάνω τους στήριξε όλη τη θεωρία του περί Fuzzy Ethics και τελικά έγιναν τρόπος ζωής του. Πως όμως του ήρθε αυτή η ιδέα; Λοιπόν, η αλήθεια είναι ότι ευθύνονται εκείνες οι χειρόγραφες σημειώσεις που έπεσαν στα χέρια του. Άνηκαν σε ένα στατιστικό. Από εκείνες ο Μακένζι κράτησε τα εξής, πάνω στα οποία δούλεψε και θεμελίωσε το αξίωμα ότι οι ηθικές επιλογές μας είναι τυχαίες:

1) Κάθε ενδεχόμενο παίρνει τιμή από 0 έως 1. Στο 0 αντιστοιχεί το αδύνατο και στο 1 το βέβαιο ενδεχόμενο. Τα ενδεχόμενα μπορούν να πάρουν οποιαδήποτε τιμή μέσα σε αυτό το διάστημα. Αν μάλιστα η τιμή που θα πάρει η πιθανότητα του ενδεχομένου είναι τελείως τυχαία και δεν μπορεί να προβλεφθεί θεωρώντας ότι κάθε τιμή στο διάστημα είναι ισοπίθανη τότε το δείγμα ακολουθεί ομοιόμορφη κατανομή – κάτι που φυσικά συμβαίνει σπάνια. Αν όμως μια ηθική απόφαση δεν επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες ή κοινωνικές συμβάσεις, πρότυπα συμπεριφοράς, θρησκευτικές επιταγές τείνει να τυχαιοποιηθεί και κατά τον Μακένζι προσεγγίζει την ομοιόμορφη κατανομή.

2) Σε μία διαδικασία λήψης απόφασης όπου εισάγεται η έννοια του κέρδους ο δράστης αποφασίζει με γνώμονα την μεγιστοποίηση του κέρδους σε σχέση με τις επικρατούσες συνθήκες. Σε τέτοια προβλήματα ως αντίπαλο δέος προβάλει η Φύση ως άλλος ένας δράστης που περικλείει όλες τις συνθήκες ενός δυναμικού περιβάλλοντος ακόμα και άλλα δρώντα όντα. Και αυτή προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το κέρδος της. Έχουμε έτσι μια διαρκή πάλη συμφερόντων ανάμεσα στις δύο μεριές. Ο Μακένζι θεώρησε ότι αν ο δράστης μιας ηθικής απόφασης διαγράψει την έννοια του συμφέροντος ή του κέρδους τότε καταργεί τη φύση αφού δεν την αντιμετωπίζει και οι αποφάσεις του είναι αποκλειστικά δικό του θέμα αδιαφορώντας για το συμφέρον και τις συνέπειες.

3) Κάθε απόφαση ακολουθεί μια συγκεκριμένη κατανόμη άλλοτε γνωστή και άλλοτε άγνωστη. Μια πλήρως τυχαιοποιημένη απόφαση ακολουθεί ομοιόμορφη κατανομή κατά τον Μακένζι. Άλλες μπορούν να περιγραφούν μέσω κανονικής κατανομής αφού οι τιμές τείνουν να συγκεντρώνονται γύρω από το 0.5 και να απλώνονται προς τα άκρα του διαστήματος (0,1). Ο Μακένζι αναγνωρίζει ότι στον πραγματικό κόσμο η ταυτοποίηση ενός συνόλου ενδεχομένων συχνά δε φαίνεται να ακολουθεί κάποιο πρότυπο. Σε τέτοιες περιπτώσεις θεωρεί ότι τα ενδεχόμενα είναι ελεύθερα κατανομής.

Βασιζόμενος σε αυτές τις αρχές θεμελίωσε τα Fuzzy Ethics. Σκοπός του δεν ήταν τόσο να σπάσει τα πρότυπα όσο να απελευθερώσει τον άνθρωπο από το ηθικό βάρος. Ήξερε ότι κάποιες φορές θα γινόταν δυσάρεστος ή επιθετικός λόγω αυτής της στάσης ή ότι κάποιος που δρα παρομοίως θα μπορούσε να του γίνει δυσάρεστος ή να του επιτεθεί. Θεωρεί όμως πως από τη στιγμή που αυτό γίνεται ως κομμάτι της απελευθέρωσης και όχι ως δόλιο συμφέρον είναι πολύ πιο έντιμο από την ηθική απάτη ενός συστήματος αξιών όπως ακολουθείται παγκοσμίως. Για παράδειγμα, όταν χτύπησε τη Μάρθα δεν προσπάθησε να την εκμεταλλευτεί ούτε τη μίσησε. Για αυτόν η σχέση τους δε θα έπρεπε να διαταραχθεί από ένα μεμονωμένο γεγονός καθώς δεν είχε σκοπό να συστηματοποιήσει την βίαιη συμπεριφορά απέναντί της ούτε να αποκομίσει άλλα οφέλη μέσω τρομοκρατίας!

Παράξενος άνθρωπος που παράξενα σκέφτεται όμως ακόμα κι αυτός, ο φαινομενικά ψυχρός και απόμακρος τύπος που προσπαθεί να ζει μέσω ενός κώδικα αξιών αμφίβολης ποιότητας, αξίζει να ακούσει ευχές για τα γενέθλιά του!